CONTECH+ 2025 đi tìm lời giải cho “Tam giác bất khả thi” của nhà ở xã hội(10/12/2025)

Làm sao để xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội (NOXH) với tốc độ nhanh, giá thành rẻ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng bền vững. Vấn đề hóc búa này đã trở thành tâm điểm tại Hội thảo CONTECH+ 2025 do Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) phối hợp cùng Tạp chí Kiến trúc Việt Nam tổ chức.

Chiều 10/12, tại hội trường tầng 3 Viện Kiến trúc Quốc gia (389 Đội Cấn, Hà Nội), Tạp chí Kiến trúc Việt Nam phối hợp Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) và Hội Doanh nghiệp Kiến trúc – Xây dựng – Nội thất Hà Nội tổ chức Hội thảo CONTECH+ 2025 với chủ đề “Giải pháp thiết kế – công nghệ – vật liệu – nội thất cho kiến trúc và nhà ở xã hội”.

Sự kiện quy tụ các nhà khoa học, kiến trúc sư, doanh nghiệp công nghệ – vật liệu – nội thất nhằm tìm kiếm những lời giải mới cho bài toán phát triển nhà ở xã hội (NOXH) bền vững, chất lượng, phù hợp khả năng chi trả của người dân đô thị.

Tính cấp thiết từ yêu cầu 1 triệu căn NOXH

Phát biểu khai mạc, TS. KTS Hồ Chí Quang – Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia – nhấn mạnh, thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ và Bộ Xây dựng về chương trình 1 triệu căn NOXH, giới kiến trúc, xây dựng đứng trước trách nhiệm lớn trong việc “định hình mô hình nhà ở mới, thay đổi cách nhìn về nhà ở xã hội vốn lâu nay thường bị gắn với hình ảnh chật chội, thấp cấp”. Ông khẳng định hội thảo là dịp để nhà khoa học và doanh nghiệp cùng đề xuất các giải pháp thiết kế, vật liệu, công nghệ thi công góp phần nâng tầm chất lượng NOXH.

Trong bối cảnh nhu cầu NOXH tăng mạnh tại các đô thị lớn, nhưng quỹ đất phù hợp còn hạn chế, hạ tầng thiếu đồng bộ, thủ tục ưu đãi chưa đủ mạnh, công nghệ xây dựng chậm đổi mới, chất lượng thiết kế – công năng – nội thất chưa đồng đều, việc tổ chức một diễn đàn chuyên sâu như CONTECH+2025 được đánh giá là hết sức kịp thời.

Theo bà Phạm Thị Thanh Huyền, Tổng Biên tập Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, CONTECH+2025 được ấp ủ như một diễn đàn thường niên, kết nối giới tư vấn thiết kế với các doanh nghiệp công nghiệp – công nghệ vật liệu, chủ đầu tư và cơ quan quản lý. Mục tiêu là thúc đẩy nghiên cứu ứng dụng, lan tỏa các giải pháp thực tiễn, “gắn trách nhiệm xã hội, giá trị nhân văn và tinh thần sáng tạo của những người làm nghề” với chương trình phát triển NOXH của Chính phủ.

Hội thảo năm 2025 tập trung vào các nhóm giải pháp thiết kế, công nghệ, vật liệu, nội thất cho NOXH, đồng thời xem xét lại bức tranh cơ chế, tiêu chuẩn, quy chuẩn để kiến nghị điều chỉnh phù hợp bối cảnh mới.

Báo cáo đề dẫn của TS Nguyễn Tất Thắng (Viện Kiến trúc Quốc gia) đặt vấn đề từ “tam giác bất khả thi” giữa ba mục tiêu: tốc độ xây dựng nhanh, chi phí thấp và chất lượng bảo đảm. Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu 1 triệu căn NOXH đến năm 2030, khối lượng xây dựng lên đến hàng chục triệu mét vuông sàn, nếu không giải được bài toán cân bằng giữa ba yếu tố này thì rất khó đáp ứng nhu cầu của người thu nhập thấp.

TS Nguyễn Tất Thắng chỉ rõ những hạn chế hiện nay: thiết kế quy hoạch còn thụ động, thiếu mô-đun hóa từ căn hộ, đơn nguyên đến toàn khu NOXH; nhiều dự án thiếu thông gió, chiếu sáng tự nhiên, khiến chi phí sử dụng tăng cao; quy hoạch lỏng lẻo, kết nối hạ tầng xã hội yếu; công nghệ thi công chủ yếu dựa vào cốp pha gỗ, thép truyền thống, chậm công nghiệp hóa; ít ứng dụng BIM và các công nghệ số dẫn tới nhiều lỗi kỹ thuật, đội chi phí và thời gian; doanh nghiệp xây dựng thiếu chuyên môn hóa về NOXH.

Những phân tích này cho thấy cần đổi mới đồng bộ từ tư duy thiết kế, quản lý dự án, tổ chức thi công đến hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn.

Từ đề xuất kỹ thuật đến khuyến nghị chính sách

Ở góc độ doanh nghiệp, ThS, KS Đỗ Đức Thắng – Top 1 Ngôi sao Sáng chế IPSTAR 2021 – chia sẻ kinh nghiệm 30 năm nghiên cứu và sở hữu hàng chục bằng sáng chế về công nghệ xây dựng. Ông dẫn chứng các mô hình nhà ở công nhân đã triển khai thành công, như khu ký túc xá 5.000 căn hộ cho công nhân Samsung với diện tích 30 m²/căn, giá chỉ khoảng 100 triệu đồng cách đây 10 năm – minh chứng cho khả năng hạ giá thành nhưng vẫn đảm bảo chất lượng khi áp dụng công nghệ tiên tiến, thiết kế hợp lý.

Tuy nhiên, theo ông Thắng, những giải pháp này khó nhân rộng do nhiều rào cản: hệ thống tiêu chuẩn – quy chuẩn chậm cập nhật so với thực tiễn công nghệ; cơ chế chưa khuyến khích áp dụng tiêu chuẩn cơ sở, tiêu chuẩn công ty; tâm lý nhà đầu tư và nhà thầu còn e ngại thay đổi vì phải đầu tư thiết bị, chấp nhận biên lợi nhuận khác trước. Ông kiến nghị cho phép thí điểm rộng rãi các giải pháp, vật liệu và công nghệ mới đã được kiểm chứng, từ đó từng bước luật hóa, đưa vào hệ thống tiêu chuẩn quốc gia.

Hội thảo cũng ghi nhận các tham luận của TS Trần Bá Việt (Hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam) về “những nút thắt” trong tiêu chuẩn vật liệu và đề xuất tháo gỡ; PGS.TS.KTS Vũ Hồng Cương (ĐH Kiến trúc Hà Nội) về định hướng mô hình NOXH cho gia đình trẻ, công nhân khu công nghiệp; các doanh nghiệp Brasler Việt Nam, Việt’s Power, Sơn Takira giới thiệu chuỗi giải pháp vật liệu, trang thiết bị an toàn, tiết kiệm năng lượng, xanh hóa NOXH.

Dưới sự chủ trì của TS.KTS Nguyễn Tất Thắng, phiên thảo luận chuyên sâu tập trung vào 5 nhóm nội dung: tối ưu thiết kế tổng thể – công năng – vật liệu; mô hình NOXH cho gia đình trẻ và công nhân; công nghệ thi công nhanh – an toàn – bền vững; mô hình hợp tác hiệu quả giữa doanh nghiệp – tư vấn – cơ quan quản lý; kiến nghị điều chỉnh tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế NOXH. Các ý kiến đều thống nhất cần tiếp cận NOXH theo hướng sản xuất hàng loạt, công nghiệp hóa, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, đồng thời cải cách thủ tục và cơ chế ưu đãi để khuyến khích nhà đầu tư.

Nhiều kiến nghị sẽ được Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, Viện Kiến trúc Quốc gia tổng hợp, báo cáo Bộ Xây dựng và các cơ quan chức năng như một nguồn tham khảo cho quá trình hoàn thiện cơ chế, chính sách về NOXH trong giai đoạn tới.

Với cấu trúc chương trình kết hợp tham luận chuyên môn và đối thoại mở giữa nhà khoa học – doanh nghiệp – quản lý, CONTECH+2025 được kỳ vọng trở thành “cầu nối tri thức – công nghệ – chính sách”, góp phần đưa ra các giải pháp có thể triển khai ngay trong các dự án NOXH, định hướng mô hình NOXH bền vững, tiết kiệm năng lượng, phù hợp xu thế quốc tế.

Hội thảo cũng khẳng định vai trò tiên phong của Viện Kiến trúc Quốc gia và Tạp chí Kiến trúc Việt Nam trong nghiên cứu, tham mưu chính sách và dẫn dắt dư luận chuyên ngành về phát triển NOXH – một trụ cột quan trọng của chính sách an sinh xã hội, hướng tới mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong không gian sống đô thị.

Theo Đức Hạnh/ Báo Kinh tế & Đô thị